Nhìn lại, Cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh được Đảng ta triển khai từ năm 2007 bắt đầu từ Chỉ thị 06-CT/TW, đến năm 2011 là Chỉ thị 03-CT/TW. Qua thời gian gần 10 năm, việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đã được các cấp, các ngành, đơn vị, địa phương triển khai khá bài bản, ngày càng đi vào chiều sâu và đem lại những kết quả nhất định; đã tạo ra sự chuyển biến trong nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về ý nghĩa, giá trị tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; có ý thức và thái độ tích cực hơn trong hoạt động, công việc, trên từng lĩnh vực đời sống xã hội.

Sau 5 năm thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XI về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, những kết quả bước đầu đạt được đã góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng và Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, từng bước ngăn chặn tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên; đồng thời nâng cao nhận thức và tạo chuyển biến bước đầu về tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Qua việc học tập, cán bộ, đảng viên, nhân dân đã góp phần vào việc thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của Đảng, nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, khoa học, giáo dục, nhiệm vụ xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam Xả hội chủ nghĩa. Trong quá trình thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW đã xuất hiện nhiều tấm gương cán bộ, đảng viên gương mẫu, tận tụy, đổi mới lề lối làm việc, tác phong sâu sát thực tế, nêu cao ý thức phục vụ nhân dân, được nhân dân ghi nhận, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước. Nhiều vấn đề nổi cộm, bức xúc tồn đọng, yếu kém kéo dài và phát sinh mới ở cơ sở đã được kịp thời giải quyết…

Tuy nhiên, việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh còn có những hạn chế, chưa trở thành việc làm thường xuyên, chưa thành ý thức tự giác của không ít tổ chức đảng, cơ quan, địa phương, đơn vị và một bộ phận cán bộ, đảng viên. Không ít nơi triển khai thực hiện còn hình thức, phong trào, kết quả còn nhiều hạn chế. Trách nhiệm nêu gương, làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, nhất là đối với người đứng đầu, cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp chưa cao. Việc cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các chuẩn mực đạo đức theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh ở nhiều nơi vẫn còn hình thức; chưa thực sự gắn kết giữa ‘xây” và “chống”; chưa đạt mục đích đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và các tệ nạn tham nhũng, tiêu cực; việc biểu dương, khen thưởng những tập thể cá nhân có thành tích học tập và làm theo Bác chưa đi liền với việc thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, nhắc nhở, xử lý đối với những tập thể, cá nhân không nghiêm túc triển khai học tập, nhất là việc làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, phát huy những kết quả đã đạt được, khắc phục những hạn chế trong việc thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị khoá XI về “Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) yêu cầu toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động trong Đảng, hệ thống chính trị và nhân dân, đưa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thành công việc tự giác, thường xuyên của cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tổ chức chính trị - xã hội các cấp, của từng địa phương, cơ quan, đơn vị, trước hết là của người đứng đầu, của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên. Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là một nội dung quan trọng của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đủ năng lực, phẩm chất, ngang tầm nhiệm vụ; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ, đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu. Tiếp tục làm cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nhận thức ngày càng sâu sắc hơn những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; làm cho tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội, xây dựng văn hoá, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Bộ Chính trị yêu cầu tổ chức học tập, quán triệt và tuyên truyền sâu rộng, thường xuyên, liên tục và có hệ thống bằng nhiều hình thức phong phú, sinh động các nội dung chủ yếu về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong toàn Đảng, toàn dân và toàn quân. Đó là hệ thống quan điểm, tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội và con người; về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; về sức mạnh của nhân dân, về khối đại đoàn kết toàn dân tộc; về quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân; về quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân; về xây dựng, phát triển kinh tế và văn hoá, không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; về đạo đức cách mạng; về chăm lo, bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau; về xây dựng Đảng,... Đó là các quan điểm và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về: tuyệt đối trung thành, kiên định lý tưởng cách mạng, đặt lợi ích của Đảng, của đất nước, dân tộc lên trên tất cả; hết lòng, hết sức phục vụ Tổ quốc, phụng sự nhân dân, tận trung với nước, tận hiếu với dân; hết lòng yêu thương đồng bào, đồng chí, yêu thương con người; cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư, thật sự là công bộc của nhân dân, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội,... Đó là phong cách Hồ Chí Minh, phản ánh những giá trị cốt lõi trong tư tưởng, đạo đức của Người và được thể hiện vô cùng sinh động, tự nhiên, độc đáo, có sức thu hút, cảm hoá kỳ diệu trong hoạt động, ứng xử hằng ngày. Đó là: phong cách tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo, luôn gắn chặt lý luận với thực tiễn; phong cách làm việc dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi, tới chốn; phong cách ứng xử văn hoá, tinh tế, đầy tính nhân văn, thấm đậm tinh thần yêu dân, trọng dân, vì dân; phong cách nói đi đôi với làm, đi vào lòng người; nói và viết ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm; phong cách sống thanh cao, trong sạch, giản dị; phong cách quần chúng, dân chủ, tự mình nêu gương,...

So với các Chỉ thị trước đây của Trung ương về học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) có nội dung rộng lớn và phong phú hơn, yêu cầu cao hơn, không chỉ học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác, mà còn bao hàm cả nội dung tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Vì vậy, tổ chức thực hiện tốt Chỉ thị quan trọng này đòi hỏi sự nỗ lực, kiên trì, quyết tâm, quyết liệt của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân.

Vấn đề căn bản, có tác dụng quyết định hiệu quả thực hiện Chỉ thị đòi hỏi ý thức trách nhiệm, tinh thần gương mẫu của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, nhất là đối với cán bộ chủ chốt, người đứng đầu các cấp. Việc thực hiện Chỉ thị phải gắn với thực hiện  nhiệm vụ chính trị của từng ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị, gắn với công tác xây dựng Đảng, thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”; kiên quyết chỉ đạo giải quyết có hiệu quả những vấn đề nổi cộm, bức xúc, yếu kém kéo dài mà cán bộ, đảng viên, nhân dân quan tâm. Cần kết hợp “xây” đi đôi với “chống”: Cổ vũ, động viên người tốt, việc tốt phải đi đôi với giữ gìn kỷ luật, kỷ cương; kiên quyết đấu tranh, xử lý thật nghiêm các hiện tượng vi phạm Điều lệ Đảng, pháp luật Nhà nước; tăng cường kiểm tra, giám sát, phát huy ưu điểm, uốn nắn kịp thời những lệch lạc, xử lý những tổ chức cá nhân không tự giác thực hiện. Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; xác định đây là công việc thường xuyên của các tổ chức Đảng, các cấp chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, địa phương, đơn vị, gắn với chống suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; góp phần trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.